Hà Nội hôm nay

(Xây dựng) – Chưa bao giờ những nguy cơ phá vỡ bộ mặt kiến trúc, môi trường đô thị Hà Nội lại hiện hữu rõ nét như bây giờ. Suốt một thời gian dài, người ta chỉ chú ý đến hiện đại hoá đô thị bằng những công trình bề thế trong thành phố cùng chặt phá, san lấp hồ ao… Với khuynh hướng đó Hà Nội nếu không dừng lại, sẽ gia nhập hàng ngũ các thành phố châu Á đang san bằng lịch sử và xoá bỏ cả những đặc điểm riêng của mình.

Một biểu hiện khá rõ đang được các nhà chuyên môn cảnh báo là hiện tượng xộc xệch hóa, sự tan vỡ của cơ thể đô thị đang xuất hiện ở nhiều khu vực. Những cấu trúc đô thị nhuần nhị có thể bị phá vỡ bởi việc xây dựng tràn lan, không theo quy hoạch, sự nhộn nhạo trong kiểu dáng kiến trúc pha tạp, lai căng. Có thể nhận thấy khá rõ điều này khi đi dọc các khu vực mới phát triển của Hà Nội trong vòng 20 năm qua

Bây giờ, đi trên nhiều đường phố của Hà Nội, có thể thấy ngay trước mắt diện mạo đô thị hiện nay với những dãy nhà phố hình ống, chia lô liền kề cao thấp lô xô. Và dễ nhận thấy, một đặc trưng rất rõ của điều này, ấy là “sự hiện diện của đủ loại kiến trúc giả”. “Bản sắc đô thị” mờ nhạt và chưa định hình là điều mà nhiều nhà nghiên cứu nhận xét.

Bây giờ, điểm lại con số cả trăm toà nhà cao tầng ở Thủ đô sẽ thấy không ít khu vực không gian đô thị đã bị chọc thủng bởi những tòa nhà đó, những quần thể kiến trúc đồ sộ đã xé nát sự thống nhất hữu cơ vốn có của nó.

Những gì đang diễn ra không thể làm cho ta yên tâm là một phần không gian đô thị vốn có của Hà Nội đang bị bị tổn thương, bị tầm thường đi khi ở đó sừng sững mọc lên những tòa nhà ngoại khổ. Đương nhiên, phát triển đô thị là phải cải tạo, xây mới, mở rộng song phải tôn trọng, phải tuân thủ nguyên tắc dung hòa. Kế thừa vốn liếng của các thế hệ đi trước, tạo dựng ra cái của thời đại mình, dành phần phát triển tiếp theo cho con cháu, đó phải là những điều cần trong công cuộc xây dựng, phát triển Thủ đô hôm nay.

Bộ mặt kiến trúc đô thị của Hà Nội đang dần thay đổi với những cái được và chưa được. Phải thừa nhận rằng tại không ít khu vực đã xuất hiện những công trình kiến trúc đẹp, hiện đại. Một số đường phố mới thật khang trang. Nhưng đây chỉ là con số hữu hạn. Cái chung và cái phổ biến lại là những công trình kiến trúc chưa đẹp, thị hiếu cầu kỳ, kém thẩm mỹ. Cố vươn lên hiện đại mà thiếu tiềm thức về bản sắc Việt Nam. Sẽ là thất bại nếu như mỗi đô thị không tồn tại nét đẹp riêng trên cái gốc truyền thống, văn hoá của mình. Những khu vực phố cũ, phố cổ cảnh quan thiên nhiên đang có nguy cơ bị chen lấn, xô đẩy bởi thiếu cái nhìn của một quy hoạch tổng thể, thống nhất đa ngành. Thiếu một hành lang pháp lý cần thiết để quản lý xây dựng đô thị theo quy hoạch. Thiếu ý thức nhận dạng bản sắc văn hoá và trách nhiệm cộng đồng, làm mất đi dáng vẻ truyền thống, thế mạnh của một đô thị cần phải có, nhất là trong xu hướng hiện đại hóa hôm nay.

Lịch sử phát triển các đô thị đã chứng minh rằng, quá trình hình thành và phát triển đô thị luôn gắn với ký ức dân tộc, có mất mát và có vinh quang. Trải qua thời gian, phần đô thị ban đầu phát triển trở thành hạt nhân của đô thị hôm nay… Việc bảo tồn tôn tạo hệ thống di sản đô thị không những có tầm quan trọng trong quá trình phát triển của Hà Nội mà còn là thái độ ứng xử văn hoá của mỗi dân tộc đối với lịch sử của chính mình. Bởi thế, một sự hài hoà, cân bằng trong phát triển đô thị là cần thiết để Hà Nội đẹp mãi trong thế rồng bay.

Cẩm Tú